Η οστεοπόρωση και το πρώιμο στάδιό της, η οστεοπενία, αποτελούν σοβαρή πάθηση καθώς είναι η σοβαρότερη αιτία πρόκλησης οστεοπορωτικών καταγμάτων κυρίως στο ισχίο και στη σπονδυλική στήλη.
Περίπου 85-90% της οστικής μάζας του ενήλικα αποκτάται μέχρι την ηλικία των 18 στα κορίτσια και των 20 στα αγόρια. Όσο ο άνθρωπος μεγαλώνει τόσο χάνει οστική μάζα. Η οστεοπόρωση μπορεί να προσβάλει ανθρώπους όλων των ηλικιών, αλλά αναμφισβήτητα, με πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες, τους ηλικιωμένους
Περίπου μία στις δύο γυναίκες άνω των 50 ετών θα υποστεί κάταγμα λόγω της οστεοπόρωσης σε κάποια στιγμή της ζωής της. Μάλιστα, η πιθανότητα να υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα στο ισχίο μια γυναίκα είναι ίση-αν όχι μεγαλύτερη- με το σύνολο των πιθανοτήτων να προσβληθεί από καρκίνο του μαστού, ωοθηκών και μήτρας! Οι γυναίκες έχουν ελαφρύτερα και λεπτότερα οστά από τους άνδρες.
Τι προκαλεί την οστεοπόρωση
Πολλές γυναίκες χάνουν οστική μάζα ραγδαία μετά την εμμηνόπαυση. Επίσης, η κληρονομικότητα και το γενετικό υπόβαθρο διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οστεοπόρωση και τα κατάγματα που προκαλεί. Άλλες αιτίες έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής (διατροφή, άσκηση, κάπνισμα, ποτό, κ.α).
Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης μπορούν να συμβούν χωρίς την εμφάνιση σοβαρού πόνου. Μπορούν να προκαλέσουν όμως απώλεια ύψους ή ακόμα και κύρτωση της σπονδυλικής στήλης προς τα εμπρός (κύφωση)
Διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης
Μια μέτρηση οστικής πυκνότητας δείχνει αν κάποιος έχει φυσιολογική οστική πυκνότητα, χαμηλή οστική πυκνότητα ή οστεοπόρωση. Είναι η μόνη μέθοδος που μπορεί να διαγνώσει την οστεοπόρωση. Όσο χαμηλότερη οστική πυκνότητα έχετε τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος κατάγματος. Η εξέταση θα δώσει πληροφορίες για:
Αν έχετε αδύναμα και εύθραυστα οστά, προτού υποστείτε κάταγμα και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος κατάγματος οστού στο μέλλον
Άν η οστική σας μάζα βελτιώνεται, μένει στα ίδια επίπεδα ή χειροτερεύει,
Αν έχει αποτελέσματα η φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε ώστε να ληφθούν αποφάσεις για την συνέχιση, διακοπή ή τροποποίησή της
Η διενέργεια μέτρησης οστικής πυκνότητας συστήνεται σε:
- γυναίκες άνω των 65 ετών,
- άνδρες άνω των 70 ετών,
- άτομα που έχουν υποστεί κάταγμα σε ηλικία άνω των 50 ετών,
- γυναίκες σε εμμηνόπαυση με παράγοντες κινδύνου,
- μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες κάτω των 65 ετών με παράγοντες κινδύνου,
- άνδρες 50 έως 69 ετών με παράγοντες κινδύνου,
Επίσης, μπορεί να απαιτηθεί να γίνει μέτρηση στις παρακάτω περιπτώσεις :
- ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης με εμφανές κάταγμα ή απώλεια οστικής πυκνότητας,
- εμμένον άλγος στην πλάτη ή οσφυϊκή χώρα με πιθανό κάταγμα στην σπονδυλική στήλη,
- απώλεια ύψους άνω των 1,3 εκατοστών μέσα σε χρονικό διάστημα ενός έτους,
- συνολική απώλεια ύψους άνω των 4 εκατοστών (από το αρχικό ανάστημα του ατόμου).
Ο Ορθοπαιδικός σας θα εκτιμήσει τα αποτελέσματα των εξετάσεων της μέτρησης οστικής πυκνότητας με τη χρήση των T-scores, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η μέτρηση οστικής πυκνότητας περιλαμβάνει και μία άλλη παράμετρο, το Z-score, η οποία δείχνει την οστική πυκνότητα συγκρινόμενη με την οστική πυκνότητα που έχει ο μέσος άνθρωπος με την ίδια ηλικία και σωματότυπο.
- Φυσιολογική οστική πυκνότητα: Οι περισσότεροι άνθρωποι με φυσιολογική οστική πυκνότητα (αυτοί με T-score -1 και υψηλότερο στην διενεργηθείσα εξέταση), δεν χρειάζεται να λάβουν φαρμακευτική αγωγή για οστεοπόρωση.
- Χαμηλή οστική πυκνότητα (οστεοπενία): Όσοι έχουν T-score από -1 έως -2,5 ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Αυτοί οι ασθενείς θα πρέπει να λάβουν φαρμακευτική αγωγή, αν υπάρχουν αντικειμενικοί προδιαθεσικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για οστεοπόρωση και κάταγμα.
- Οστεοπόρωση: Όλοι οι ασθενείς με T-score -2,5 και μικρότερο θεωρούνται οστεοπορωτικοί. Αυτοί θα πρέπει να λάβουν κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή.
Το αποτέλεσμα της εξέτασης για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας θα βοηθήσει τον Ορθοπεδικό να αποφασίσει για τον τρόπο αντιμετώπισης και την αποφυγή των καταγμάτων. Εκτός από τη μέτρηση αυτή, θα μελετήσει και τους παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση, την πιθανότητα που αντιστοιχεί στην περίπτωσή του κάθε ασθενούς να υποστεί κάταγμα και να αρχειοθετήσει το ιστορικό του.
Τα φάρμακα για την οστεοπόρωση συνταγογραφούνται για να μειωθεί ο κίνδυνος κατάγματος. Πάντα ο ασθενής ενημερώνεται για τα υπέρ και τα κατά από τη λήψη κάποιου φαρμάκου και τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να προκαλέσει. Ο ασθενής δεν πρέπει να λαμβάνει ποτέ φάρμακο μόνος του, στηριζόμενος σε μία μέτρηση ή στη θεραπεία που λαμβάνει άλλο οικείο του πρόσωπο.
