Σε ειδικές περιπτώσεις, όπου η βλάβη σε έναν ή περισσότερους σπονδύλους είναι μεγάλη και δεν μπορεί να διορθωθεί με άλλη επέμβαση, ή είναι επείγουσα, τότε ο ασθενής υποβάλλεται σε σπονδυλική σωματεκτομή.
Αιτίες που προκαλούν τέτοιες μεγάλες βλάβες στους σπονδύλους είναι η μετάσταση από όγκο, ένα βαρύ τραύμα/ κάταγμα σε σπόνδυλο ή σπονδύλους, ή πολυεπίπεδη βαριά σπονδύλωση, καλοήθεις μεγάλες κύστες (εχινόκοκκος, φυματίωση, κ.α).
Αποτελεί επιλογή επείγουσας επέμβασης όταν προκαλεί πίεση στον νωτιαίο μυελό ή υπάρχει ένδειξη για άμεσο κίνδυνο πίεσης, δηλαδή για μη αναστρέψιμη αναπηρία. Τότε αποφασίζεται η αφαίρεση ενός ή περισσότερων σπονδύλων. Απαιτείται χειρουργός σπονδυλικής στήλης με εξειδίκευση σε τέτοιου είδους απαιτητικές επεμβάσεις.
Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία και συνήθως περιλαμβάνει την αφαίρεση, χωρίς συνέπειες, τμήματος του ημιθωρακίου και μιας πλευράς σε περίπτωση βλάβης στην θωρακική μοίρα ή στην ανώτερη οσφυική, ώστε να μπορεί να γίνει προσπέλαση μέσω του διανοιχθέντος θώρακα.
Αφαιρείται ο πάσχων σπόνδυλος μαζί με τους μεσοσπονδύλιους δίσκους που βρίσκονται πάνω και κάτω από τον σπόνδυλο. Θα ακολουθήσει σπονδυλοδεσία πρόσθια ή και οπίσθια με χρήση υλικών και μοσχευματων
Ο σπόνδυλος ή οι σπόνδυλοι που αφαιρέθηκαν, αντικαθίστανται από ένα ειδικό εμφύτευμα από τιτάνιο ή από ΡΕΕΚ, για τη στήριξη της σπονδυλικής στήλης με ανακατασκευή της πρόσθιας κολώνας που αφαιρέθηκε. Η σπονδυλοδεσία ενισχύεται με πλάκα ή ράβδους που στερεώνεται στα σώματα των σπονδύλων με κοχλίες. Ακολούθως, γίνεται η σύγκλειση του θώρακα και της τομής.
Μετεγχειρητικά, ο ασθενής δεν μένει κλινήρης αλλά παραμένει στην κλινική περίπου για μία εβδομάδα. Η διάρκεια της πλήρους αποκατάστασης είναι περίπου δύο μήνες, ενώ ο ασθενής – ανα περίπτωση – φορά ή όχι κηδεμόνα.
