Σπονδυλόλυση / Σπονδυλολίσθηση
Η σπονδυλολίσθηση είναι πολλές φορές μία γενετική ανωμαλία των σπονδύλων της Σ.Σ που προκαλεί επιμήκυνση του σημείου που ενώνεται το σώμα του σπονδύλου με τις μικρές αρθρώσεις (ισθμός ή pars interarticularis), συνηθέστερα στον πέμπτο ή τέταρτο οσφυϊκό σπόνδυλο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η σπονδυλική στήλη στο σημείο της βλάβης, να ολισθαίνει προς τα εμπρός και να προκαλεί πόνο λόγω της αστάθειας ή της εξέλκυσης νεύρων (οσφυαλγία, μηραλγία, ισχιαλγία)
Η Σπονδυλόλυση είναι συνήθως κάταγμα και στους δύο ισθμούς ενός σπονδύλου και μπορεί να οδηγήσει σε σπονδυλολίσθηση.
Η σπονδυλολίσθηση λοιπόν, μπορεί να οφείλεται σε δυσπλασία των ισθμών, σε κάταγμα των ισθμών του σπονδύλου (σπονδυλόλυση), σε αρθρίτιδα ή σε κάταγμα των μικρών αρθρώσεων των σπονδύλων. Μπορεί επίσης να την προκαλέσει μία φλεγμονή, κύστη ή όγκος σε ένα σπόνδυλο, που διαταράσσει την σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης ή να προκύψει ώς μετεγχειρητική βλάβη μετά από ανεπιτυχή επέμβαση στη σπονδυλική στήλη.
Κατά την σπονδυλολίσθηση ο σπόνδυλος ολισθαίνει προς τα εμπρός σε σχέση με τον από κάτω σπόνδυλο και προκαλεί εντοπισμένο πόνο στην μέση (οσφυαλγία λόγω πρόσθιας ολίσθησης του 4ου και 5ου οσφυϊκού σπονδύλου) που μπορεί να επεκτείνεται και στα κάτω άκρα (ισχιαλγία) λόγω πίεσης ή εξέλκυσης των νεύρων. Μπορεί να αφορά και σε σπονδύλους σε δύο ή και σε τρία επίπεδα Η μετατόπιση των σπονδύλων προκαλεί και σπονδυλική στένωση. Εάν η σπονδυλική στένωση γίνει πολύ σοβαρή ο ασθενής μπορεί να αποκτήσει σύνδρομο ιππουρίδας με προοδευτική βλάβη των νευρικών ριζών και την απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης και του εντέρου.
Οι συνηθέστεροι τύποι σπονδυλολίσθησης είναι η εκφυλιστική (σε μεγαλύτερες ηλικίες) και η ισθμική σπονδυλολίσθηση (μετά από κάταγμα ,σε όλες τις ηλικίες). Στους νέους ανθρώπους συνδέεται με αθλήματα που καταπονούν πολύ τους σπονδύλους. Σπανιότερα, σπονδυλολίσθηση μπορεί να εμφανιστεί και στους σπονδύλους του αυχένα λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων των ζυγοαποφυσιακών διαρθρώσεων.
Συμπτώματα της σπονδυλολίσθησης
Τα συμπτώματα είναι ο πόνος, η δυσκαμψία, το μούδιασμα, η αστάθεια και η αδυναμία στα κάτω άκρα, ο πόνος στη μέση του οποίου η ένταση είναι ανάλογη με το μέγεθος απώλειας της ευθυγράμμισης της σπονδυλικής. Ωστόσο, δεν εμφανίζονται πάντα συμπτώματα καθώς ο οργανισμός καταφέρνει αρχικά να αντιρροπήσει την ολίσθηση με διάφορους μηχανισμούς. Όταν εξαντλήσει τα περιθώρια αυτοδιόρθωσης, τότε εκδηλώνει έντονα συμπτώματα.
Η κλινική εξέταση από τον Ορθοπεδικό, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία, αποκαλύπτουν το μέγεθος της ολίσθησης και καθορίζουν το είδος της θεραπείας. Απαιτείται Ορθοπαιδικός με μεγάλη εμπειρία και γνώση της εμβιομηχανικής της σπονδυλικής στήλης.
Η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει την αποσυμπίεση των νεύρων με ζώνη στήριξης, παράλληλα με ειδική φυσιοθεραπεία και άσκηση για την ενίσχυση των μυών της σπονδυλικής στήλης. Για τον πόνο χορηγούνται παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη.
Επίσης ο Ορθοπαιδικός μπορεί να επέμβει εάν υπάρχει επιβεβαιωμένη πίεση νευρικών στοιχείων, με επισκληρίδιες διατρηματικές εγχύσεις. Έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση του πόνου και μπορούν να επαναληφθούν 2-3 φορές το χρόνο, αλλά δεν οδηγούν στη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης.
Εάν κατά τους επανελέγχους η ολίσθηση συνεχίζετε και κάθε είδους συντηρητική θεραπεία δεν αποδίδει, μετά από 6 το πολύ μήνες, τότε η μόνη λύση είναι η χειρουργική για τη σταθεροποίηση της ασταθούς σπονδυλικής στήλης, την αποσυμπίεση των νεύρων και τη διεύρυνση του σπονδυλικού σωλήνα.
Χειρουργική θεραπεία:
- Πεταλεκτομή μόνο για αποσυμπίεση, που είναι πιο μικρής βαρύτητας επέμβαση αλλά αυξάνει την αστάθεια της σπονδυλικής.
- Διαδερμική σπονδυλοδεσία που περιλαμβάνει την τοποθέτηση κοχλιών και ράβδων και είναι σκόπιμο να ακολουθεί στο ίδιο χειρουργείο την μικρής παρεμβατικότητας πεταλεκτομή.
- Οπίσθια διασωματική σπονδυλοδεσία και αποσυμπίεση: αποσυμπίεση του σπονδυλικού καναλιού και σπονδυλοδεσία με διασωματικό κλωβό και βίδες (ανοιχτό χειρουργείο).
Μετά την επέμβαση ο πόνος αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις. Ο ασθενής, αναλόγως του χειρουργείου, νοσηλεύεται 1-3 ημέρες. Η ανάκτηση της κινητικότητάς του έχει σχέση με την φυσική του κατάσταση και την ηλικία. Η επιστροφή στην καθημερινότητα γίνεται περίπου σε τρεις μήνες.
Μεταξύ των επιπλοκών ειδικά σε επιβαρυμένους ασθενείς μπορεί να είναι η ψευδάρθρωση, η αστοχία υλικού, ο συνεχιζόμενος πόνος, η μόλυνση, η αιμορραγία, η ρήξη της μήνιγγας, η βλάβη στις νευρικές ρίζες. Στην ελαχιστοποίηση των επιπλοκών συμβάλλει ο εξειδικευμένος στη σπονδυλική στήλη, Ορθοπαιδικός.
