Ο δίσκος που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο σπονδύλους και λειτουργεί ως «αμορτισέρ», αποτελείται εξωτερικά από ένα ινώδη δακτύλιο και εσωτερικά από ένα ζελατινώδη πυρήνα που εμπεριέχει κυρίως υαλουρονικό. Από μικρούς συχνούς τραυματισμούς δημιουργούνται ρήξεις στον ινώδη δακτύλιο οι οποίοι αθροιστικά προκαλούν ρήγματα ή απώλεια ενός εξωτερικού τμήματος του ινώδους ιστού. Από τα σημεία αυτά διαρρέει το περιεχόμενο του πυρήνα και δημιουργεί κήλη. Δισκοκήλη ή συχνά αναφερόμενη ως «δισκοπάθεια», είναι το νεκρωμένο και αποκομμένο τμήμα του πυρήνα του δίσκου. Αναλόγως του σημείου της σπονδυλικής στήλης, η δισκοκήλη μπορεί να είναι αυχενική, οσφυϊκή, θωρακική.
Για τη δημιουργία κήλης, δεν απαιτείται υποχρεωτικά μία πολύ απότομη κίνηση, προκύπτει από το άθροισμα της φθοράς. Επίσης, η δημιουργία δισκοκήλης έχει κληρονομική προδιάθεσή, αλλά δεν είναι και απαραίτητη. Η κήλη αναλόγως της θέσης της μπορεί να πιέσει τη ρίζα ενός νεύρου και να προκαλέσει πόνο. Μπορεί όμως να προκαλέσει αρχικά μόνο ερεθισμό, τοπική φλεγμονή και διόγκωση στη ρίζα, εξαιτίας του υγρού του πυρήνα που διαρρέει εξωτερικά. Ο ερεθισμός αυτός σταδιακά προκαλεί συμφύσεις οι οποίες καθηλώνουν τη νευρική ρίζα πάνω στη δισκοκήλη.
Τότε ο πόνος είναι συνήθως συνεχής και επιδεινώνεται από την κάμψη ή μπορεί να ελαττωθεί με την έκταση του σώματος, αλλά μπορεί και να υφίεται και με εντελώς αντίθετες κινήσεις (αυτό έχει σαν εξήγηση την διαφορετική σε κάθε πάσχοντα της θέσης της δισκοκήλης). Το άτομο που υποφέρει αλλάζει στάση σώματος με τη σπονδυλική στήλη να φεύγει συνήθως μπροστά και πλάγια, αναλόγως του νεύρου που το πιέζει.
Η πίεση της ρίζας μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στη λειτουργία του νεύρου. Όταν το νεύρο πιέζεται, προκαλείται μούδιασμα, ελάττωση της αισθητικότητας σε κάποιο σημείο του σώματος, μείωση της δύναμης των μυών, ακόμη και Ιππουριδική Συνδρομή (στην περίπτωση της Ιππουριδικής Συνδρομής υπάρχει μεγάλη πίεση από δίσκο ή δίσκους στον νευρικό σάκο από το επίπεδο Ο2 σπονδύλου και κάτω-περιφερικά)
Αρχικά ο ασθενής δεν χρειάζεται να επισκεφθεί τον Ορθοπεδικό. Η αντιμετώπιση του πόνου περιλαμβάνει παυσίπονα και ξεκούραση σε κρεβάτι έως 3 ημέρες. Εάν όμως ο πόνος δεν υποχωρήσει, δεν πρέπει να παραμείνει κλινήρης διότι η κατάκλιση θα επιδεινώσει την κατάστασή του μελλοντικά.
Η διάγνωση γίνεται από τον Ορθοπεδικό Χειρουργό με κλινική εξέταση και εάν απαιτείται, μαγνητική τομογραφία. Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι μία διαγνωσμένη δισκοκήλη, δεν επανέρχεται στη θέση της. Μπορεί όμως να μικρύνει και να εξαφανιστεί ως αποτέλεσμα της αφυδάτωσης του τμήματος του δίσκου που έχει προβάλει, καθώς αυτό δεν αιματώνεται-τρέφεται. Προϋπόθεση αποτελεί, ο ασθενής να μην εμφανίσει αδυναμία στα κάτω άκρα.
Ο Ορθοπαιδικός θα χορηγήσει φάρμακα από του στόματος (κορτιζόνη, αντιφλεγμονώδη ή παυσίπονα). Στην ταχύτερη απορρόφηση της κήλης, βοηθούν η φυσιοθεραπεία, ασκήσεις ορθοσωμικής, αλλαγή της στάσης του σώματος κατά τη διάρκεια της εργασίας και τις εκτέλεσης διάφορων δραστηριοτήτων.
Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ή επιδεινωθούν απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία γίνεται αναλόγως με το σημείο εμφάνισης της κήλης: Στην αυχενική, θωρακική ή οσφυϊκή μοίρα. Η επέμβαση με την οποία αντιμετωπίζεται η δισκοκήλη ονομάζεται δισκεκτομή και σήμερα εκτελείται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές μικροδισκεκτομής που προσφέρουν γρήγορη κινητοποίηση
Δισκοκήλη αυχενική
Το τμήμα του δίσκου που προβάλλει (δισκοκήλη) βρίσκεται στην αυχενική μοίρα και πιέζει ένα αυχενικό νεύρο. Είναι αρκετά συχνή πάθηση κυρίως σε νεότερες ηλικίες (30-50 ετών).
Η πίεση του νεύρου δίνει συμπτώματα πόνου, μουδιάσματος (σαν να διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα με αντανάκλαση συνήθως στο ένα χέρι) ακόμη και αδυναμίας του χεριού. Μπορεί όμως να προκαλέσει και πίεση στον νωτιαίο μυελό με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πρόβλημα στα άνω και κάτω άκρα, στην ούρηση, στην αφόδευση και στη σεξουαλική λειτουργία.
Απαιτείται μαγνητική τομογραφία. Δεν αποκλείεται να υπάρχουν περισσότερες από μία κήλες. Για την φαρμακευτική αγωγή είναι καλό να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας διότι τα ισχυρά παυσίπονα έχουν παρενέργειες σε περίπτωση παρατεταμένης λήψης. Ο Ορθοπαιδικός μπορεί επίσης να σας συστήσει τη χρήση αυχενικού κηδεμόνα για συγκεκριμένο μικρό χρονικό διάστημα ώστε να μην ατροφήσουν οι αυχενικοί μύες. Θα σας συμβουλεύσει ποιες κινήσεις πρέπει να αποφεύγονται και αναλόγως της κατάστασης μπορεί να προτείνει ηλεκτροθεραπεία, μασάζ, υπερήχους διαθερμίες, ασκήσεις σταθεροποίησης του αυχένα κ.α.
Εάν ο πόνος δεν υποχωρεί και κυρίως εάν αρχίσει να χάνει τη δύναμή του το χέρι ή και το πόδι, τότε ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε επέμβαση.
Ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης γνωρίζει από ποιο σημείο είναι καλύτερη η προσπέλαση για την απομάκρυνση του σπασμένου τμήματος του δίσκου και με ποια τεχνική.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Παύλος Χριστοδούλου, εφαρμόζει για την αυχενική δισκοκήλη την Αυχενική δισκεκτομή/Σπονδυλοδεσία.
Δισκοκήλη οσφυϊκή
Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης αποτελείται από πέντε σπονδύλους οι οποίοι όσο κατεβαίνουν προς τα κάτω αυξάνουν σε μέγεθος. Οι ανώτεροι σπόνδυλοι της οσφυϊκής μοίρας λόγω μικρότερου μεγέθους, έχουν στενότερο σπονδυλικό σωλήνα (στο κέντρο της σπονδυλικής στήλης) από τον οποίο διέρχονται ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα.
Η δισκοκήλη στους κατώτερους σπονδύλους της οσφυϊκής είναι συχνότερη λόγω μεγαλύτερης φθοράς που υφίστανται. Προκαλεί πόνο στη μέση αλλά και ισχιαλγία, δηλαδή πόνο στην πρόσθια, έξω ή και οπίσθια επιφάνεια του μηρού και της κνήμης. Εάν προκληθεί αδυναμία εκδηλώνεται κυρίως με ανικανότητα βάδισης στις μύτες ή στις φτέρνες του άκρου πόδα. Εάν διαπιστωθεί αδυναμία συγκράτησης/αντίστασης των δακτύλων του ποδός σε έκταση ή κάμψη σε άσκηση πίεσης, τότε ο ασθενής μπορεί να υποστεί μόνιμη παράλυση για τις συγκεκριμένες μυικές ομάδες.
Η δισκοκήλη στους ανώτερους σπονδύλους της οσφυϊκής, είναι λιγότερος συχνός αλλά προκαλεί ισχυρότερο πόνο στη μέση και πιο έντονη μηραλγία ή ισχιαλγία. Ο πόνος εκδηλώνεται στην πρόσθια η έσω επιφάνεια του μηρού (μηριαίο νεύρο), έχει συχνότερη εκδήλωση πόνου και στα δύο πόδια και συχνότερα συμπτώματα παράλυσης, λόγω του στενότερου σπονδυλικού σωλήνα. Η εφαρμογή επισκληριδίων ενέσεων κορτιζόνης (epidural injection) για την ανακούφιση από τον πόνο, είναι πιο δύσκολη και επισφαλής λόγω κινδύνου τραυματισμού του νωτιαίου μυελού και των νεύρων , ενώ η επέμβαση απαιτεί χειρουργό με εμπειρία στη σπονδυλική στήλη.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Παύλος Χριστοδούλου, εφαρμόζει για την οσφυική δισκοκήλη, την Οσφυϊκή μικροδισκεκτομή με όλες τις τεχνικές.
Δισκοκήλη θωρακική
Η θωρακική δισκοκήλη είναι η σπανιότερη από τις δισκοκήλες και εμφανίζεται κυρίως σε νεότερα ηλικιακά άτομα (30-50 ετών) ή σε άτομα που πάσχουν από κύφωση (νόσος Scheuermann). Ως αποτέλεσμα της κήλης, ο ασθενής σκύβει προς τα εμπρός και αυτό επιβαρύνει την στένωση και οδηγεί σε περαιτέρω πίεση τον νωτιαίο μυελό.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που διαγιγνώσκονται μετά από μαγνητική τομογραφία με θωρακική δισκοκήλη, θα παραμείνουν ασυμπτωματικοί σε όλη τους τη ζωή, ενώ η κήλη σε πολύ μεγάλο ποσοστό θα υποχωρήσει ή θα παραμείνει στο ίδιο μέγεθος χωρίς να προκαλεί πόνο. Η κήλη όταν αποτιτανωθεί γίνεται σκληρή από τα άλατα του ασβεστίου που την περιβάλουν. Δεν επηρεάζει όμως την κάμψη της σπονδυλικής στήλης αλλά δυσχεραίνει την συστροφή με κάμψη ταυτόχρονα.
Εάν εκδηλώσει συμπτώματα μία θωρακική δισκοκήλη, αυτά διαφέρουν από τα συμπτώματα της αυχενικής ή οσφυϊκής, ως προς το γεγονός ότι ο πόνος είναι πιο διάχυτος (αντανακλαστικός). Καλύπτει την πλάτη έως το ύψος των νεφρών, επεκτείνεται στον θώρακα, την κοιλιά έως και στην περιοχή του ομφαλού. Ο πόνος εξαιτίας των ριζών που πιέζει, μπορεί να συνοδεύεται από μούδιασμα, κάψιμο, ηλεκτρική εκκένωση.
Η συντριπτική πλειοψηφία των θωρακικών κηλών εμφανίζεται στους κατώτερους θωρακικούς σπονδύλους που συνορεύουν με την οσφυϊκή μοίρα και έχουν αυξημένη πιθανότητα εκφύλισης.
Εάν υπάρξει θωρακική δισκοκήλη που πιέζει τον νωτιαίο μυελό ( έχει διαγνωστεί με μαγνητική τομογραφία) και ο πόνος δεν αντιμετωπίζεται μέσα σε 6 το πολύ εβδομάδες με φάρμακα από του στόματος, φυσιοθεραπεία, θωρακοοσφυικό κηδεμόνα ή έγχυση φαρμάκων, τότε επιπροσθέτως υπάρχει κίνδυνος μυελοπάθειας που μπορεί να προκαλέσει και μόνιμη αναπηρία στη βάδιση και απαιτείται επείγουσα χειρoυργική επέμβαση.
Η χειρουργική επέμβαση πρέπει να γίνεται από έμπειρο χειρουργό σπονδυλικής στήλης καθώς είναι πιο απαιτητική από αυτές στην αυχενική και οσφυϊκή μοίρα. Η επέμβαση γίνεται με συνεχή νευροπαρακολούθηση στο χειρουργείο και αναλόγως της θέσης του σπονδύλου μπορεί να είναι πρόσθια διαθωρακική, πλάγια ή οπίσθια δισκεκτομή. Σε ορισμένες περιπτώσεις η επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει και σπονδυλοδεσία.
Ο Χειρουργός θα δώσει ακριβείς οδηγίες για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου υποτροπής μίας χειρουργηθείσας δισκοκήλης
